İnsan davranışlarını açıklamak için kurguya kullanarak hikaye anlatma geleneği insan uygarlığı kadar eskidir.Zamanla storybooks (tür çeşitleri) anlatmanın yerini aldı ama hepsi de aynı faydayı sağlamak için vardı.
Nesiller hikayeleri aracılığıyla çocuklarda bir hak duygusu ve yanlış gelişmiş duygulara çözüm olarak ebeveynler onlara yardımcı olabilmesi için fable ( masal,hikaye) okurlar.. Yetişkinler ise kendilerini eğlendirmek için ve hayata doymak adına olmak istedikleri kişiyi hissetmek için roman kullanır. Hatta insanlar artık kitaplar üzerinden film alıyor olsa; Özellikle iyi kurgulanmış filmleri seçiyor.
Okumak, dinlendirici bir aktivite olduğu gibi iyi bir hikaye ile kıvrık kendimizi daha iyiye ulaştırma konusunda şaşırtıcı faydaları da vardır.
1.Okumak,empatiyi arttırır.
Okuduğumuz hikaye,roman vd. ile duygusal bir bağlantı kurarak okuduklarımıza tanıklık ediyormuş gibi hissederiz. Tanıklık ettiğimiz karakterlerin deneyimlerini gözlemler onlar gibi düşünmeye başlarız. Biz bunları yaparken zihinsel deneyimlerimizle beraber sosyal çevremize tanıklık ettiğimiz olaylara karşı hassasiyetimiz artar.
Okuma ve anlama, gerçek hayatta başkalarının duygularına yanıt vermek için bir ‘deneme‘ sağlar.Birden fazla beyin alanını aktif hale getirir. Beyin görüntüleme çalışmalarında okuma-kurgunun bu faydası kanıtlanmıştır. Buna nispeten televizyon izlerken daha düşük beyin aktivasyon’u görülür ve okumayla karşılaştırıldığında beyinde birçok alanı aktif etmez.
2.Sosyal Davranışı Geliştirir.
Bir çocuk için ilk rol modeli ailesidir fakat tamamı değildir. İyi bir kurgu – özellikle çocuklar için olan kitaplar – onlara bir sürü örnek rol modeli sağlar.
İyi işler yapan karekterler hakkında okumak, aklımızı yardıma ihtiyacı olan birini görünce benzer bir tepki düşünmeye hazırlar.Bu tür karakterler bize ilham olur,nazik ve yardımcı olmak için cesaret verir. Kendi eylemleri (ve bu eylemlerin sonuçları) bize onu takip etmemiz için bir rol model olur.Bu yüzden bu amaca hizmet eden kitap vd. okunmalıdır.
3.Farkındalıkları arttırır.
Çocukken, başkalarının fikir ve ihtiyaçları hakkında net bir fikrimiz olmaz.
Büyüdükçe, başkalarının farklı düşünce ve tercihlere sahip olabileceğini anlamamız gerekir.
Hikayeler, aktif olarak her karakterin nasıl hissettiğini hayal ettirir bize. Böylece farkında olabilmek için zihnimizde bu karakterler hakkında bir fikir oluşur. Buna karşılık bizi, çevremizdeki insanların duygusal yaşamlarındaki değişikliklerine duyarlı hale getirir.Egoist olmayı önler.
4.Zihinsel yeteneği arttırır.
Özellikle kurgu okumak, beynin daha iyi çalışmasını sağlar. Çünkü kurgular, kendi karmaşık deneyimlerine, kendine has bir anlatı ve işitmeye sahip olduklarından beynin farklı yönlerini etkilerler ve meşgul ederler. Bu meşguliyet, problem çözme,üretici düşünme ve vücudun diğer kalanından gelen duygusal bilgiyi işleme arasındaki bağlantıyı hızlandırır.
Düzenli okuyan insanların beyinlerindeki sinirsel bağlantıların daha iyi olduğu gözlemlenmiştir. Gençlerde ve yaşlılarda daha çok görülen bu durum,bilişsel gerileme (bellek bozulması) yaşayan yaşlılarda Alzheimer gibi hastalıkların daha az görülmesini sağlayabilir.
5.Karmaşık durumlarda kontrolü ele almayı sağlar.
İyi bir kurgu, karmaşık yaşam durumları için bir uygulama gibidir.Düzenli okumak bizi biraz daha hazır yaşam kaçınılmazlığından atar ve mücadele etmemizi sağlar. Bizi zor deneyimlere hazırlar.
Yeni fikirlere açık kurgu okuyucuları keşfetmeye meyil duyarlar. Okuyucular birbiriyle olan ilişkiyi insanları anlamak için kullanır. Daha hızlı ve daha doğru boşlukları doldurma konusunda tecrübeli olduklarından içinde oldukları durumu daha iyi kontrol edebilirler.
Bu yazı Beraat Köstekçi tarafından beraatkostekci.net için Brainfodder‘dan çevrilmiştir.
0 yorum